W Biblii po raz pierwszy z drzewem figowym spotykamy się już w biblijnym raju, gdy po zjedzeniu owocu (niektórzy twierdzą, że był to owoc figowy) Adamowi i Ewie „otworzyły się oczy i poznali, że są nadzy; spletli więc gałązki figowe i zrobili sobie przepaski” (Rdz 3,7). Jak wyglądały te liście?
Jak widać na obrazku obok, liście są kilkuklapowe, szerokie na 7—15 centymetrów, pokryte szorstkimi włoskami, opadają jesienią. ponadto wiemy o nich, że liście po ścięciu
wydzielają mleczny sok.
Figa pospolita (Ficus carica) była jednym z sześciu błogosławieństw, które Bóg podarował Izraelczykom w Ziemi Obiecanej: „Albowiem Pan, Bóg twój, wprowadzi cię do ziemi pięknej, ziemi obfitującej w potoki, źródła i strumienie, które tryskają w dolinie oraz na górze – do ziemi pszenicy, jęczmienia, winorośli, drzewa figowego i granatowego – do ziemi oliwek, oliwy i miodu” (Pwt 8,7-8). Próbowałeś sobie kiedyś wyobrazić, jak wygląda takie drzewo figowe?
Drzewo to pod względem wysokości podobne jest do naszych jabłonek, czy śliw. Dorasta zwykle do pięciu metrów wysokości, ale spotyka się również okazy ośmio-metrowe. Różnica polega jednak na jego wielopniowości od samej podstawy. Kora ich jest szara, co w stanie bezlistnym wyróżnia figę spośród innych drzew. Figa pospolita rosła na całym terenie Izraela, również na terenach półpustynnych, (tam gdzie opady wynoszą minimum 300 mm), gdyż korzenie tej rośliny wrastają w szczeliny nawet najtwardszych skał.
W starożytnej Grecji puszczanie pędów przez figowce oznaczało początek sezonu żeglarskiego. A Oblubienica w Pieśni nad Pieśniami tak opisuje piękno otaczającej przyrody:
„Drzewo figowe wydało zawiązki owoców i winne krzewy kwitnące już pachną”.( Pnp 2,13). Czy wiesz jak wyglądały takie zawiązki owoców?
Drzewa figowe owocowały dwukrotnie w ciągu roku. Najsmaczniejsze są wczesne owoce dojrzewające w czerwcu, dlatego w Biblii określano je jako bakkura Jr 24,3 (figa wyborna) lub bikkura (Oz 9,10; Mi 7,1; Na 3,12), czyli owoce pierwsze, wczesne. Z kolei owoce dojrzewające od sierpnia do września stanowiły drugi zbiór i określano je hebrajskim słowem qajic (Jr 48,32). – figi jesienne, figi zbierane jesienią, figi zepsute…
„Pan pokazał mi w widzeniu: Oto dwa kosze fig ustawione przed świątynią (…) Jeden kosz zawierał wyborne figi, jakimi są wczesne figi, drugi natomiast kosz zawierał figi zepsute, tak zepsute, że się nie nadawały do jedzenia. (…) To mówi Pan, Bóg Izraela: Jak na te wyborne figi, tak patrzę życzliwie na mieszkańców Judy uprowadzonych w niewolę, których wysłałem z tego miejsca do ziemi Chaldejczyków – dla ich dobra.
Skieruję wzrok na nich dla ich dobra, sprowadzę ich do tego kraju, odbuduję ich, by więcej nie rujnować. (…) Natomiast jak się czyni z bezwartościowymi figami, których nie można jeść, bo są niedobre, tak samo – to mówi Pan – postąpię z Sedecjaszem, królem judzkim, z jego przywódcami, z tymi mieszkańcami Jerozolimy, co pozostali w tej ziemi, i uczynię z nich postrach i klęskę dla wszystkich królestw ziemi, hańbę, przysłowie, pośmiewisko i przekleństwo po wszystkich miejscach, gdzie ich rozproszyłem (Jer 24,1-10)”
Figa owocowała czterokrotnie w ciągu roku, dlatego była symbolem płodności i Bożego błogosławieństwa.
„Zawrzyjcie ze mną pokój i poddajcie się mi, a będziecie jedli owoce, każdy ze swej winnicy i ze swego drzewa figowego, i będziecie pili wodę, każdy ze swej cysterny” (Iz 36,16, por. też 2 Krl 18,31).
Figi jesienne zazwyczaj nie nadawały się do jedzenia, suszono jei i spożywano w podróży. Suszone figi przechowywano luzem, nanizane na sznurki lub też ubijane w formie placków. Ciasto z suszonych fig: (1 Sm 30,12; 2 Krl 20,7), w liczbie mnogiej było pokarmem zasobnym w cukier i spożywano go przez cały rok między innymi ze względu na łatwość przechowywania. Służyły do tego dzbany o pojemności (bagatela!) 250-1800 litrów. Owoce figi stosowane były w lecznictwie. Starożytni Egipcjanie sporządzali napój z fig, mleka, piwa i owoców sykomory stosowany na dolegliwości brzucha, a wywar z fig, liści akacji, miodu i ochry na choroby serca i płuc. Znane są też w medycynie koptyjskiej specyfiki z owocu figi leczące choroby skórne. W Księdze Izajasza (38,21) i Drugiej Królewskiej (20,7), opisano leczenie Ezechiasza za pomocą przykładania placka figowego na wrzód.
Z kolei Dioskorydes zapisał, że sok z liści lub pędów dodawano do mleka, powodując jego zsiadanie się, robiono to za pomocą świeżo uciętej gałązki figi, którą mieszano mleko nad ogniem, służyła do przygotowywania sera.
Jesień, to pora zmierzchu, poprzedzająca zimowe obumieranie. Biblia mówi: „Co ty widzisz, Amosie? Odpowiedziałem: Kosz dojrzałych owoców. Rzekł Pan do mnie: Dojrzał do kary lud mój izraelski. Nie będę już dłużej go oszczędzał” Am 8,2. Słowo qajic, figi jesienne wraz ze słowem qec tworzą grę słów oznaczającą apokaliptyczny koniec.
Oprócz fig uprawnych były też figi dziko rosnące, rozsiewane głównie za pośrednictwem nietoperzy, które żywią się ich owocami. Jednak siane w ten sposób rośliny nie mają żadnej wartości w uprawie rolniczej…
Katarzyna Papiernik
W. Zofia, Siedem upraw biblijnych i ich symbolika, Kraków 2008.
Patricia Bagwell, Symbolism of the Fig tree, Hope of Israel Ministries. http://www.hope-of-israel.org/symbolfigtree.html
Fig Tree Culture in Ancient Bible Times; http://www.bible-history.com/links.php?cat=39&sub=720&cat_name=Manners+%26+Customs&subcat_name=Fig+Trees
A. Warrnot, The barren fig tree, Thebible Hub. com http://biblehub.com/library/arnot/the_parables_of_our_lord/xx_the_barren_fig-tree.http
Wilk, Przypowieść o drzewie figowym (Łk 13, 1-9), Orygenes, http://www.orygenes.pl/przypowiesc-o-drzewie-figowym-lk-131-9/
J. Kaufman, The Nazareth Jesus Knew, 2005 Nazareth, s. 28-29.
A. Adams, Życie w czasach Jezusa, Jedność Kielce 2010, s. 58-59
M. Feinberg-Vamosh, Life at the time of Jesus, M. Feinberg-Vamosh, s. 60.
zdj: z darmowych serwisów: Dreamstime; stock;
Świat Biblii 